01.08.2022

merhaba’lar,
Mübarek bir saat olan 11.11’de büyük salona girdik, hazırlanıp Chekhov egzersizlerine başladık. Hem ısınmak, hem oyuncu-seyirci arasındaki alma-verme jestini ve Chekhov’un enerji merkezleri, “sıfır noktası-başlama-sürdürme-bitirme”, “form-bütünlük-güzellik-rahatlık hisleri” kavramlarını pratik edinmek adına Zinder’in kitabından yararlanarak çalışmalar yaptık. Çalışma sırasında sahne üzerindeki boru içinden gelen kuş kanadı sesi bir müddet eğlence malzemesi olsa da, ciddiyetimizi bozmadan devam ettik ve ilk günün verdiği yetkiye dayanarak bi’ minik helak olma hissiyle sonlandırıp yemek molasına çıktık.
14.00’te çıktığımız yemek molasından 15.30’da döndük, İpek hanımın getirdiği ilk gün güzelliği çikolata ve şarabı bir miktar tükettikten sonra bunun güzel enerjisiyle yaklaşık bir saat kadar oyun üzerine konuştuktan sonra prova almaya başladık. (iki kadeh sonunda ka tüm bu sistem ve ürettiği etkiye “niye böyle oluyor ya!?” diyerek bi minik isyana teşebbüs etse de, şarap güzeldi.)
Oyunun geçtiği coğrafyanın gerçekliğini kabul etmek, orada yaşayan insanların orada doğdukları için neye maruz kaldıklarını görmek, açımlamak ve bu şiddeti, adaletsizliği kaldırmak içinde elimizden geleni yapmak üzerine konuştuk. Böylece oyunun zeminini hangi istek, amaç ve eylem üzerine kurduğumuzu ve bunun gerçekleşmesi için de konfor alanından çıkıp hakikatin sancılı ama dönüştürücü etkisini deneyimleyi, deneyimlemeyi amaç edindiğimizi konuştuk. Egemenin istisna haline bir örnek olan sözleşme yaratıp, kendisinin buna uymayışı, nedensizce, ortada suç yokken geçersiz bir suç atfedişi ve onu cezalandırma yöntemini, tüm bu olguyu yaratan sistemi tartıştık.
Her gün 1 yeni kelime: Hayr u şer: Güzel bir şey (örn. düğün) olacaksa o hafta bir cenaze de olursa şayet, insanların hem cenaze ritüelini gerçekleştirip hem de hemen ardından düğüne gidip halayın da hakkını vermesi olayı. Bu durumun doğaya yakınlıkla mümkün olabileceğini konuştuk, biz kentlilerin “ayrıştırma” eyleminden ziyade bir bütünsellik, kucaklayıcılık, iki halin de bir arada yaşanabilmesinin imkânı… Yağmur sonrası doğan gökkuşağı gibi, yas da eğlence de ard arda ve iç içe.
Her gün 1 yeni replik: “Hayat güzel, ben hayatı seviyorum!” 28 yıl nedensiz hapiste yatan bir insan, İlhan Sami Çomak söylüyor bunu. Bitti. (:
18.00’de sonlandırdık provayı.
Ka: “ilk kez bir prova yedi saat sürdü he, patron çıldırdı!”

oççakalın,
sinem k.

02.08.2022

rojbaş’lar,
11.00’de büyük salona giriş yaptık ve canımız Chekhov’umuzun tekmil egzersizlerini tamamlayıp terimizin içinde boğulayazmadan beş dakika mola verdik ve sıcağı sıcağına yemek molasına çıkmadan bir saat kadar prova aldık. 14.40’ta çıktığımız yemek molasından ikinci günün verdiği yetkiye dayanarak 16.30’da döndük provaya kaldığımız yerden devam ettik.
Kadim meselesi: kadim olanın İlhan Sami Çomak için ayrı bir önemi var; dağ, koyun, keçi, dere… bizi büyüten, yapılandıran, ezelden beri o coğrafyada olan şey. Orada hep yaşayagelmiş varlık, kuş/bitki vs. ve orada varolmuş insan bedeni. Kadim zamanlardan beri varolan beden, onun faaliyeti ve günümüzde egemen ve onun sistemi tarafından bu bedenin dönüştürülmesi. Ata tohumu yok artık, gdo’lu besinlerle dolduruluyoruz, dolayısıyla bu bedendeki faaliyet kadim zamanlardaki beden potansiyeliyle, eyleyişiyle bir değil. Doğa içindeki insanın bağımsızlığı, zapt edilemezliği, doğayla kurduğu ilişki ve bütünleşme hali ürkütüyor egemeni, buna mahal verdiğinde sistemi çökeceği için. Egemen, devlet, otorite kavramlarının beraberinde “tek tanrıcılık” kavramı üzerine konuştuk. Yanmayız inş.
Her gün 1 yeni kişi: Rosi Braidotti: yeni materyalist, bütüncül/tekçi bir yapıyı savunuyor kendileri. Her şey birbiriyle ilişkili ve evrendeki her şey birbiriyle dolaylı/dolaysız temas halinde esasında. Hiçbir varlık bir diğeri için var olmadığı gibi, hiçbir varlık bir diğerinden hiyarerşik olarak altta ya da üstte de değil. “farklara rağmen eşitliği” sağlayacak olan, bu düşünce.
Her gün 1 yeni replik: “Kedilere ait bir şey var bende!” kediler de çocuklar gibi sürekli keşif halinde olan, meraklı ve oyunsu varlıklar. Mütemadiyen bir işleri varmış gibi takılıyorlar, bir odadan bir odaya acelesi varmış gibi gitmeler filan… kardeşim kim verdi size bu rejiyi?
19.00’da sonlandırdık provayı.

oççakalın,
sinem k.

03.08.2022

hello’lar,
11.00’de girdiğimiz büyük salonu egzersizlerimizle salladıktan sonra aman hiç soğumayalım diyerek 13.30 gibi kısa bir çalışmaya geçildi. Oyuncular ısınmada kullandığımız sopayı birbirine atarken (hayır asla şiddete meylimiz yok) söyledi repliklerini ve kazasız belasız sonlandırdıktan sonra karşılıklı oturup farklı çalışmalarla ilk üç sayfayı prova ettiler.
He bu arada, “Kaslar yorulur enerji yorulmaz!” (ka)
14.08’de çıktığımız Ferhatsız yemek molasından 15.30’da döndük ve bir yarım saat pilavsız sohbetimizin ardından provaya kaldığımız yerden devam ettik. Sonra oyunculara üstün istek/amaç ve fiillerinin ne olduğu soruldu. “oyunun bedeni var, nasıl bir bedenleniş geliyor akla bu metne bakıldığında?” Bir müddet süren beyin fırtınası. Bulunan fiilin niteliğinin ne olabileceği üzerine bir süre daha beyin fırtınası. Üçüncü günün verdiği yetkiye dayanarak hemen net bir karar vermemekle birlikte kabaca bir fikir oluştu, ana fiil ve niteliği bulduk, elbette yol üzerinde bu değişebilir. Bu fiil&niteliği tabii ki şimdi söylemeyeceğim, belki sonra…
Fiil ve nitelik üzerinden metin üzerine epey bi’ hasbıhal ettikten sonra “ya allah ya rezak ya fettah” diyerek devam ettik prova almaya. Metindeki “suyun aziz olduğu zamanlar” tanımlamasından yola çıkarak, artık suyun bile müşterek olmayışı, kapitalizmin rekabet yüklemesiyle suyun bile sahipli, sermayenin tutsağı oluşunu konuştuk. Sonra çocukluk, çocuklar ve onların yeşil sümüklerini konuştuk. Peçete algısının oluşmadığı ve henüz hijyen bilincinin kendisini avlamadığı o çocukluk halleri.
Her gün 1 yeni kavram: jouissance (Lacan) yani acı içindeki haz. Çocuklukta olan “can yansa da oyuna devam” hali, ancak çocukken katlanılabilir buna.
Her gün 1 yeni replik: “Utanmayı sonradan öğreneceğiz, zamanı değil henüz!” utanç olmadan yaşadığımız, oynadığımız ve eğlendiğimiz bir zaman ve mekân vardı, bizi biz yapmıştı ve şimdi ona sahip değiliz, dağınık ve ele geçmiş durumdayız.
18.31’de sonlandırdık provayı.

oççakalın,
sinem k.

04.08.2022

bonjour’lar,

11.00’de girdiğimiz büyük salonda yine kan-ter-gözyaşı favori üçlüsü eşliğinde tam gaz Zinder/Chekhov çalışmalarımızla başladık güne. Öyle ki, bir ara Ali’nin ter aracılığıyla adım adım 270 gram, 730 gram şeklinde kalorilerine veda ettiğine şahit olduk. Yine de devam ettik. 12.40 gibi egzersizleri sonlandırıp metin üzerine konuşarak provaya devam ettik. Bunu yazmasam olmaz;

Ka: “Ilhan sami çomak olmak ne demek? Gerekli mi?”

Ali: “Ben bi türkü söyleyeyim…”

ve bilimum kahkahalar… işte müzisyenlerle çalışmanın datlu yönleri.

Bu soru üzerinden yazar, metin, metnin isteği ve rolün inşaasının nasıl mümkün olabileceği üzerine konuştuk. Evet, beyin fırtınaları yapmadan provaya başlayamamak gibi rafine-kırmızı çizgilerimiz var. Politik problemleri İlhan Sami Çomak kadar yakıcı bir yerden bilmesek de, metindeki yüklü/açmalı konuşmaları oyuncu nasıl giyinir ve aktarabilir?

Ve nihayetinde konu nasılsa yemeğe geldi, madem o kadar konuştuk epigenetik –göç/kıtlık- kodlarımızı (lokal şaka) kırma hevesiyle geçmişteki atalarımızı da doyurmak için 13.40’ta yemek molasına çıktık. “Geçmişin canlarına değdirelim de gelelim.” (ka). 15.15’te döndüğümüz yemek molasının ardından provaya devam ettik. İlhan Sami Çomak’ın fotoğraflarını sahneye koyduk ve oyuncular onlara bakarak oynadılar oyunlarını. Bu fotoğraflar bize ne ifade ediyor, nasıl bir etki yaratıyor bizde ve bu etki nasıl konuşturur bizi?

Metinde ilerledikçe daha da kani oluyoruz ki İlhan Sami Çomak çok duyusal bir varlık, doğayla çok iç içe olmaklığın getirdiği bir şey bu. -Belki- bilmediğimiz bir coğrafyaya dair duyusal, somut verilerle soyut imgelerin resmini çiziyor bize. Çok iyi gözlemlemiş, kaydetmiş ve kokusuyla, görüsüyle, duyumuyla bir portre canlanıyor gözümüzde onun betimlemeleri vesilesiyle. Helalke.

Repertuar geniş ve oyuncularımız esasında müzisyen olunca yapıştırıverdik aralarda türküleri fakat on dakikalık bir ara talebine dahi direnen Gülseven’in çalışma aşkına devam ettik sayfaları devirmeye. Bir ara devrim ve sana ilişkisi, endüstriyel sanat ve imkânsızı talep eden devrimci sanat farkı, salt içerik değil yıkılan ve yeniden üretilen formun içerdiği dönüşmüş içeriğin bizdeki karşılığı üzerine konuştuk. Eski formun görülüp, kabul edilip, dönüştürülmesi ve artık çalışmayan yerlerinin atılıp yenisinin eklenmesi… hareketin kökünü görsek de, ilkine göre mesafe almış olduğunu da görüyoruz.

“Sanat, olmayan halk için yapılır.” (Gilles Deleuze). yani no piyasacılık, yes ütopyacılık.

Her gün 1 yeni bilgi: 1900’lerin başında yapılan bir deney üzerine ancak bu bilgiyi paylaşırsam CİA bizi ele geçirebilir.

Her gün 1 yeni replik: “Oyunlardayız!” çocukluğun mekanının verdiği coşku ve mutluluk. Keşfetmek, sıkılmak (depresif değil, yeni bir şeyin yaratımı/keşfi için) ve yeniden keşfetmek. Alice Harikalar Diyarbakırında gibi, her seferinde yeni, büyülü ve keşfedilmeyi bekleyen bir dünyaya düşmüş gibi.

17.57’de sonlandırdık provayı.

oççakalın,

sinem k.